Η γενική εισαγγελέας αναπτύσσει σήμερα τις προτάσεις της στην υπόθεση αυτή.

Η άποψη του γενικού εισαγγελέα δεν δεσμεύει το Δικαστήριο. Οι γενικοί εισαγγελείς έχουν ως αποστολή να προτείνουν με πλήρη ανεξαρτησία στο Δικαστήριο νομική λύση επί των υποθέσεων των οποίων έχουν επιληφθεί.

Κατά τη γνώμη της γενικής εισαγγελέα, η προβλεπόμενη από τη γερμανική νομοθεσία υποχρεωτική στρατιωτική θητεία μόνο για τους άνδρες δεν εμπίπτει στις κοινοτικές διατάξεις για την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών.

Η γενική εισαγγελέας διαπιστώνει, καταρχάς, ότι η προβλεπόμενη από τη γερμανική νομοθεσία υποχρεωτική στρατιωτική θητεία αποτελεί βασικό τμήμα των εθνικών διατάξεων για τη διασφάλιση της εξωτερικής ασφάλειας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

Εντούτοις, από τα ανωτέρω δεν συνάγεται κατ' ανάγκην ότι το ζήτημα της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας και η ρύθμισή της εκφεύγουν παντελώς του πεδίου εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου. Η οργάνωση των ενόπλων δυνάμεων ανήκει μεν, ως βασικό στοιχείο της διασφαλίσεως της εξωτερικής ασφάλειας, στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών. Τούτο δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι η συγκεκριμένη διαμόρφωση των λαμβανομένων στον τομέα αυτόν εθνικών μέτρων δεν πρέπει να εξετάζεται από την άποψη των συνεπειών τους σε άλλες προστατευόμενες κατά το κοινοτικό δίκαιο νομικές καταστάσεις. Επομένως, τα εθνικά μέτρα, εφόσον επιφέρουν συνέπειες σε τομείς που ρυθμίζονται από το κοινοτικό δίκαιο, πρέπει, σύμφωνα με τη γνώμη της γενικής εισαγγελέα, να εξετάζονται υπό το πρίσμα του - έχοντος υπεροχή - κοινοτικού δικαίου. Κριτήριο ελέγχου στην παρούσα υπόθεση είναι οι επιταγές του κοινοτικού δικαίου για την ίση μεταχείριση των φύλων.

Όσον αφορά τις σχετικές διατάξεις της Συνθήκης ΕΚ για την αρχή της ίσης μεταχειρίσεως (άρθρο 3, παράγραφος 3, άρθρο 13 και άρθρο 141), η γενική εισαγγελέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτές δεν απαγορεύουν την προβλεπόμενη από το εθνικό δίκαιο υποχρεωτική στρατιωτική θητεία που ισχύει μόνο για τους άνδρες.

Η γενική εισαγγελέας εξετάζει περαιτέρω αν η προβλεπόμενη από το εθνικό δίκαιο υποχρεωτική στρατιωτική θητεία ή οι συνέπειές της εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 76/207/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 9ης Φεβρουαρίου 1976, περί της εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως ανδρών και γυναικών, όσον αφορά την πρόσβαση σε απασχόληση, την επαγγελματική εκπαίδευση και προώθηση και τις συνθήκες εργασίας (οδηγία περί ίσης μεταχειρίσεως). Ο A. Dory προβάλλει τις συνέπειες της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας για την πρόσβαση των ανδρών στην εκτός στρατεύματος αγορά εργασίας. Η γενική εισαγγελέας δεν αμφισβητεί ότι οι άνδρες - σε αντιδιαστολή προς τις γυναίκες - δεν έχουν, καταρχήν, κατά τη διάρκεια της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, πρόσβαση στην αγορά εργασίας και ότι μετά την εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας η πρόσβαση αυτή μετατίθεται χρονικά. Κατά συνέπεια, εφόσον πρόκειται για αφορώσες ειδικά το φύλο πτυχές κατά την πρόσβαση στην εκτός στρατεύματος αγορά εργασίας, είναι καταρχήν δεδομένο ότι το ζήτημα εμπίπτει στο καθ' ύλην πεδίο εφαρμογής της οδηγίας.

Βεβαίως, η εν προκειμένω επίμαχη, προσωρινώς εμποδιζόμενη και στη συνέχεια μετατιθέμενη χρονικώς, πρόσβαση των ανδρών στην εκτός στρατεύματος αγορά εργασίας δεν αποτελεί περιεχόμενο ή αντικείμενο του γερμανικού νόμου περί υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, αλλά συνέπεια αυτού. Επομένως, δεν πρόκειται για αφορώσα ειδικά το φύλο ρύθμιση της προσβάσεως σε απασχόληση, αλλά για εθνικό μέτρο το οποίο απλώς έχει συνέπειες στην πρόσβαση την απασχόληση.

Συνεπώς, ανακύπτει το ζήτημα αν εθνικά μέτρα, τα οποία απλώς συνεπάγονται ή ενδέχεται να συνεπάγονται αναγόμενη ειδικά στο φύλο διαφορετική πρόσβαση στην απασχόληση, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Το καθ' ύλην πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 76/207 πρέπει να ερμηνευθεί συναφώς, κατά τη γνώμη της γενικής εισαγγελέα, συσταλτικά. Από την ανάλυση της νομολογίας του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων προκύπτει ότι εθνικά μέτρα τα οποία συνεπάγονται ή ενδέχεται να συνεπάγονται περιορισμό στην πρόσβαση αυτή, πλην όμως δεν έχουν ως αντικείμενο τον περιορισμό αυτόν, κείνται εκτός του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας. Ανάλογες ενδείξεις προκύπτουν και από την ίδια την οδηγία.

Κατά τη γνώμη της γενικής εισαγγελέα, το καθ' ύλην πεδίο εφαρμογής της οδηγίας περί ίσης μεταχειρίσεως περιορίζεται, επομένως, σε εθνικά μέτρα των οποίων το “αντικείμενο” είναι η ρύθμιση των συνθηκών εργασίας ή της προσβάσεως στην απασχόληση ή στην επαγγελματική κατάρτιση.

Από το 1997, η Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας προβλέπει, μεταξύ άλλων, στην κοινωνική πολιτική, ότι “η Κοινότητα επιδιώκει να εξαλειφθούν οι ανισότητες και να προαχθεί η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών” (άρθρο 3, παράγραφος 2). Η γενική εισαγγελέας αφήνει να εννοηθεί ότι και το Δικαστήριο οφείλει να λαμβάνει υπόψη τη διάταξη αυτή κατά την ερμηνεία του κοινοτικού δικαίου. Εντούτοις, στην υπό κρίση περίπτωση, αυτό δεν θα οδηγούσε σε διαφορετική ερμηνεία της οδηγίας.

Επειδή, κατόπιν όλων αυτών, η ισχύουσα μόνο για τους άνδρες υποχρέωση στρατιωτικής θητείας, παρά τις συνέπειές της για την πρόσβαση των ανδρών στην εκτός στρατεύματος αγορά εργασίας, δεν εμπίπτει στο καθ' ύλην πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 76/207, παρέλκει, κατά τη γνώμη της γενικής εισαγγελέα, η περαιτέρω εξέταση, υπό το πρίσμα της οδηγίας, του κατά πόσο συντρέχει δυσμεής διάκριση ή ενδεχόμενος δικαιολογητικός λόγος αυτής.

Επισήμανση: Οι δικαστές του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων αρχίζουν τώρα τη διάσκεψή τους στην υπόθεση αυτή. Η απόφαση θα δημοσιευθεί σε μεταγενέστερο χρόνο.

Ανεπίσημο έγγραφο προοριζόμενο για τα μέσα μαζικής ενημερώσεως, το οποίο δεν δεσμεύει το Δικαστήριο. Διατίθεται στη γερμανική, την αγγλική, τη φινλανδική, τη γαλλική, την ελληνική, την ιταλική, την πορτογαλική και την ισπανική γλώσσα. Για το πλήρες κείμενο των προτάσεων, συμβουλευθείτε τη σελίδα Internet του Δικαστηρίου www.curia.eu.int  περί τις 15.00, σήμερα. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την Estella Cigna, τηλ.: (0 03 52) 43 03-25 82. Fax: (0 03 52) 43 03-26 74. Εικόνες από τη συνεδρίαση του Δικαστηρίου κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η ανάγνωση των προτάσεων είναι διαθέσιμες στο .Europe by Satellite“ - Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Υπηρεσία οπτικοακουστικών μέσων, L-2920 Λουξεμβούργο Τηλ. (0 03 52) 43 01-3 51 77, Fax: (0 03 52) 43 01-3 52 49, ή B-1049 Βρυξέλλες, Τηλ. (00 32) 2-2 96 41

1 -     της 11.01.2000, στην υπόθεση C-285/98 (βλ. ανακοινωθέν τύπου αριθ. 1/2000).