Η κοινοτική οδηγία περί προσεγγίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με την ασφάλιση για την αστική ευθύνη που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων ¹ καθορίζει τα ελάχιστα ποσά όσον αφορά την αποζημίωση των θυμάτων οδικών ατυχημάτων. Η εν λόγω οδηγία δεν κάνει διάκριση μεταξύ του αν η αστική ευθύνη στηρίζεται σε πταίσμα ή σε κίνδυνο.

Η Πορτογαλία υποχρεούνταν να έχει προσαρμόσει μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1995 τις διατάξεις της νομοθεσίας της όσον αφορά τα προβλεπόμενα από την οδηγία ποσά εγγυήσεως.

Το πορτογαλικό σύστημα αστικής ευθύνης όσον αφορά την αποζημίωση των θυμάτων οδικών ατυχημάτων περιλαμβάνει δύο διαδικασίες. Πρώτον, στην περίπτωση που ο οδηγός έχει διαπράξει πταίσμα, η πορτογαλική νομοθεσία δεν προβλέπει όρια όσον αφορά την αποζημίωση. Δεύτερον, στην περίπτωση που δεν μπορεί να αποδειχθεί κανένα πταίσμα του οδηγού, ο νομοθέτης προβλέπει ανώτατα ποσά αποζημιώσεως τα οποία είναι μικρότερα των ελαχίστων ποσών εγγυήσεως που έχουν καθοριστεί με την κοινοτική οδηγία.

Το πορτογαλικό δικαστήριο ενώπιον του οποίου ο Messejana Viegas άσκησε αγωγή κατά του ασφαλιστή του εμπλακέντος στο ατύχημα οχήματος, ζητεί από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων να πληροφορηθεί σχετικά με το συμβατό με το κοινοτικό δίκαιο της πορτογαλικής νομοθεσίας.

Καταρχάς, το Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι έχει ήδη αποφανθεί ότι η πορτογαλική νομοθεσία σχετικά με την αστική ευθύνη που ισχύει επί των ατυχημάτων που προκύπτουν από την κυκλοφορία οχημάτων πρέπει, σε όλες τις περιπτώσεις, να τηρεί τις ελάχιστες επιταγές της οδηγίας.

Το Δικαστήριο επισημαίνει ότι, με την οδηγία αυτή, ο κοινοτικός νομοθέτης θέλησε να επιβάλει την κάλυψη οποιασδήποτε αστικής ευθύνης που απορρέει από την κυκλοφορία οχημάτων, συμπεριλαμβάνοντας σ' αυτήν όλα τα συστήματα.

Πράγματι, ο σκοπός της οδηγίας αυτής - δηλαδή η προστασία των θυμάτων οδικών ατυχημάτων μέσω της υποχρεωτικής ασφαλίσεως της αστικής ευθύνης - θα διακυβευόταν εάν η κάλυψη αυτής της ευθύνης από την ασφάλιση αφηνόταν στη διακριτική ευχέρεια του εθνικού νομοθέτη.

Τα καθορισμένα από την οδηγία ποσά δεν μπορούν να ισχύσουν κατά τρόπο άμεσο όσον αφορά τις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών εφόσον η πορτογαλική νομοθεσία δεν έχει προσαρμοστεί προς την εν λόγω οδηγία. Ωστόσο, το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να αποκαθιστούν τις ζημίες που έχουν υποστεί ιδιώτες λόγω μη μεταφοράς στο εσωτερικό δίκαιο μιας οδηγίας εντός της προβλεπομένης προθεσμίας. Για να συμβεί κάτι τέτοιο, πρέπει να συντρέχουν τρεις προϋποθέσεις:
    -    η οδηγία πρέπει να απονέμει δικαιώματα στους ιδιώτες.
    -    το περιεχόμενο των δικαιωμάτων αυτών πρέπει να μπορεί να εξατομικεύεται και
    -    πρέπει να υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της παραβάσεως της υποχρεώσεως που υπέχει το κράτος και της επελθούσας ζημίας.

Μη επίσημο έγγραφο προς χρήση των μέσων μαζικής ενημέρωσης, το οποίο δεν δεσμεύει το Δικαστήριο (το Πρωτοδικείο). Διαθέσιμες γλώσσες: όλες Το πλήρες κείμενο της διατάξεως ανευρίσκεται στο internet (www.curia.int) Για περισσότερες πληροφορίες, απευθυνθείτε στην Estella Cigna Τηλ.: (00352) 4303 2582 Fax: (00352) 4303 2674

1 -     Οδηγία 84/5/CEE του Συμβουλίου της 30ής Δεκεμβρίου 1983, ΕΕ 1984, L 8, σ. 17.