Afdeling Pers en Voorlichting

PERSCOMMUNIQUÉ N° 41/02

3 mei 2002

Arrest van het Gerecht van eerste aanleg in zaak T-177/01

Jégo-Quéré en Cie S.A./Commissie

MET HET OOG OP EEN BETERE BESCHERMING VAN DE RECHTEN VAN DE BURGERS EN ONDERNEMINGEN, VERSOEPELT HET GERECHT DE VOORWAARDEN VOOR DE TOEGANG VAN PARTICULIEREN TOT DE GEMEENSCHAPSRECHTER

Het begrip .individueel geraakte persoon” in de zin van het EG-Verdrag wordt niet langer aldus uitgelegd dat particulieren slechts in uitzonderingsgevallen tegen verordeningen kunnen opkomen, maar krijgt een nieuwe omschrijving: een natuurlijke of rechtspersoon wordt geacht door een hem rechtstreeks rakende gemeenschapsbepaling van algemene strekking individueel te worden geraakt, wanneer de betrokken bepaling zijn rechtspositie zeker en actueel aantast, door zijn rechten te beperken of hem verplichtingen op te leggen.

De vennootschap Jégo-Quéré en Cie S.A., een visserijbedrijf, is gevestigd in Frankrijk en oefent haar activiteit permanent ten zuiden van Ierland uit. Zij is eigenaar van vier vaartuigen van meer dan 30 meter en gebruikt netten met een maaswijdte van 80 mm, die thans door een nieuwe gemeenschapsverordening zijn verboden.

De vennootschap verzoekt het Gerecht van eerste aanleg van de Europese Gemeenschappen twee bepalingen van deze verordening nietig te verklaren, op grond waarvan vissersvaartuigen die in bepaalde zones vissen, voor de verschillende technieken van visvangst met netten een minimummaaswijdte in acht moeten nemen.

De Commissie verzoekt het Gerecht het beroep niet-ontvankelijk te verklaren. Volgens het EG-Verdrag kan .iedere natuurlijke of rechtspersoon (...) beroep instellen tegen de tot hem gerichte beschikkingen, alsmede tegen beschikkingen die, hoewel genomen in de vorm van een verordening, of van een beschikking gericht tot een andere persoon, hem rechtstreeks en individueel raken”. Zij betwist niet dat Jégo-Quéré door de bestreden bepalingen rechtstreeks wordt geraakt. Volgens de Commissie wordt Jégo-Quéré echter niet individueel geraakt, aangezien de bepalingen inzake de maaswijdte van de netten op alle marktdeelnemers die in de Keltische Zee vissen van toepassing zijn en dus niet specifiek op deze marktdeelnemer.

Op basis van de tot nu toe in de rechtspraak van de gemeenschapsrechter gehanteerde criteria zou het Gerecht moeten vaststellen dat verzoekster niet kan worden geacht individueel te worden geraakt in de zin van het EG-Verdrag, en zou het beroep bijgevolg niet-ontvankelijk moeten worden verklaard.

Volgens de huidige rechtspraak kan een particulier immers slechts tegen een handeling van algemene strekking opkomen, indien deze handeling hem raakt uit hoofde van zekere bijzondere hoedanigheden of van een feitelijke situatie welke hem ten opzichte van ieder ander karakteriseert.

Het Gerecht stelt vast dat deze rechtspraak ertoe leidt dat vele particulieren elke mogelijkheid wordt ontnomen om nietigverklaring te vorderen van bepalingen van algemene strekking die hun rechtspositie rechtstreeks aantasten.

Het Gerecht is dienaangaande van oordeel dat de andere mogelijke rechtswegen niet adequaat zijn om de onwettigheid van een gemeenschapshandeling vast te stellen.
Het is immers onaanvaardbaar dat, ingeval er geen nationale uitvoeringsmaatregelen zijn die als grondslag kunnen dienen om bij de nationale rechterlijke instanties beroep in te stellen, een particulier zich genoopt ziet willens en wetens de gemeenschapsbepalingen te schenden om toegang tot de nationale rechter te verkrijgen en om in voorkomend geval een prejudiciële verwijzing naar het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen te bekomen.
Ook het beroep tot schadevergoeding, gericht op vergoeding van de door de Gemeenschap veroorzaakte schade, stelt de gemeenschapsrechter, gelet op de voorwaarden waaraan moet worden voldaan, niet in staat om de hem opgedragen wettigheidstoetsing in volle omvang te verrichten.

Het Gerecht herinnert eraan dat volgens het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen de toegang tot de rechter één van de bestanddelen is van een rechtsgemeenschap en dat dit is gewaarborgd in de op het EG-Verdrag gebaseerde rechtsorde, aangezien het Verdrag een volledig stelsel van rechtsmiddelen en procedures in het leven heeft geroepen, waarbij het Hof van Justitie het toezicht op de wettigheid van de handelingen van de instellingen is opgedragen. Het Hof baseert het recht op een effectief beroep bij een bevoegde rechter op de constitutionele tradities welke de lidstaten gemeen hebben en op het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Bovendien is dit recht bevestigd in artikel 47 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, afgekondigd op 7 december 2000 te Nice.

Het Gerecht oordeelt bijgevolg dat om een effectieve rechtsbescherming van particulieren te verzekeren, een natuurlijke of rechtspersoon moet worden geacht door een hem rechtstreeks rakende gemeenschapsbepaling van algemene strekking individueel te worden geraakt, wanneer de betrokken bepaling zijn rechtspositie zeker en actueel aantast, door zijn rechten te beperken of hem verplichtingen op te leggen. Het aantal en de positie van andere personen die eveneens door de bepaling worden geraakt of kunnen worden geraakt, zijn dienaangaande irrelevant.

In casu worden de vennootschap Jégo-Quéré door de bestreden bepalingen inderdaad verplichtingen opgelegd, waardoor zij wordt gedwongen voor haar visserijactiviteiten netten met een vastgestelde maaswijdte te gebruiken.

Jégo-Quéré wordt door de bestreden bepalingen dus individueel en rechtstreeks geraakt. Derhalve moet de door de Commissie opgeworpen exceptie van niet-ontvankelijkheid worden verworpen en de voortzetting van de procedure worden gelast.

N.B.: bij het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen kan binnen twee maanden na de betekening een tot rechtsvragen beperkte hogere voorziening tegen de beslissing van het Gerecht worden ingesteld.


Voor de media bestemd niet-officieel stuk, dat het
Gerecht van eerste aanleg niet bindt.

Deze persmededeling is beschikbaar in alle talen.

De volledige tekst van het arrest is te vinden op de
internetpagina van het Hof
www.curia.eu.int . heden vanaf ongeveer 15.00 uur.

Voor nadere informatie wende men zich tot Zaïra Penders
Tel (352) 4303 3127 fax (352) 4303 3656